شهریار

بعد از شروع دور جدید تهاجم نیروهای اردوی پاكستان به منطقه سوات در شمال غرب این كشور، اكنون نیروهای اردوی پاكستان خبر می دهند كه شهر مینگورا بزرگترین شهر در دره سوات را به تصرف در آورده و طالبان را از این شهر بصورت كامل اخراج كرده اند. كارشناسان به این نظر می باشند كه تصرف شهر مینگورا از سوی اردوی پاكستان اگر در آینده و به اساس معاملات پنهان سیاسی، مجددا به طالبان واگذار نگردد، نمایشی از مبارزه جدی دولت پاكستان با طالبان به حساب می آید.

زمانی كه حكومت ایالتی سرحد با رهبر طالبان در دره سوات موافقت نامه آتش بس به امضا رساند و این موافقت نامه از سوی دولت فدرال نیز تایید گردید و به امضای آصف علی زرداری رییس جمهور پاكستان رسید، چنین تصور می شد كه جنگ میان طالبان و دولت پاكستان پایان یافته تلقی می گردد، اما از آنجاییكه افراد وابسته به مولانا فضل الله در دره سوات در پی مصالحه با دولت پاكستان، تفنگ های شان را به زمین نگذاشتند و از ادامه مبارزه تا تطبیق كامل خواسته های شان سخن به میان آوردند، دولت پاكستان چاره ای جز خروج از آتش بس و آغاز مجدد جنگ با طالبان دره سوات ندید.

درگیری اردوی پاكستان با طالبان در دره سوات كه با موفقیت اردوی پاكستان نیز همراه بوده است، سبب شده است تا سوء ظن بوجود آمده نسبت به پاكستان هم در منطقه و هم در سطح جهان رفع گردیده و پاكستان دوباره به عنوان یك متحد قوی برای كشورهای دیگر بخصوص افغاسنتان به شمار آید.

اگرچه بی توجهی دولت پاكستان به خواسته های مداوم دولت و مردم افغانستان در گذشته و اجازه فعالیت دادن به مخالفان دولت افغانستان در درون خاك آن كشور و یا حد اقل چشم پوشیدن در برابر تحركات مخالفان دولت افغانستان در خاك پاكستان از نظر امنیتی، خسارات زیادی را به افغانستان تحمیل كرد، اما اینكه اكنون دولت پاكستان با جدیت از تداوم رویارویی با طالبان سخن می گوید، می تواند ارزشمند محسوب شود، مشروط به اینكه این وضعیت در ادامه تغییر پیدا نكند.

نكته ای كه كاملا واضح است اینكه سهل گیری در برابر تحركات گروه هایی كه در شمال پاكستان فعالیت دارند و با سازمان القاعده و همچنین گروه طالبان افغانستان ارتباط دارند، باعث انتشار و توسعه نا امنی و خشونت در داخل خاك پاكستان می گردد. چنانچه چندی پیش شماری از رهبران طالبان پس از صلح در دره سوات تهدید می كردند كه به سادگی می توانند اسلام آباد را نیز با خطر مواجه سازند.

مسئاله ای جدی كه در این خصوص وجود دارد این است كه این وضعیت تنها به افغانستان و پاكستان محدود نبوده بلكه در صورت توسعه سایر كشورهای منطقه را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. اگرچه بمب گذاری كه اخیرا در زاهدان یكی از شهر های سرحدی ایران صورت گرفت، از سوی منابع تحلیلی با شدید تر شدن فعالیت گروه های خشونت طلب در منطقه ارتباط داده نشده است، اما بعضی از تحلیلگران این مسئاله را رد نمی كنند كه حد اقل تشدید نا امنی در منطقه علاقه روانی گروه های خشونت طلب در سرحدهای ایران را نیز افزایش داده و آنان را به تحرك چند برابر در برابر دولت ترغیب می كند.

یكی از مثال های جدی در مورد تاثیر پذیری منطقه ای گروه های شورشی وجود دارد، اعلام ایجاد یك گروپ شبه نظامی ازبكستانی در مناطق شمالی پاكستان بود كه هفت ماه پیش اعلام وجود كرد. این گروه كه گفته می شود تحت رهبری یكی از نظامیان سابقه دولتی شوروی سابق قرار دارد، اعلام كرده است كه برای به اجرا در آوردن ایده ها و افكار شان در ازبكستان تلاش كرده و در صورت موفقیت تفكرات خویش را در سطح آسیای میانه انتشار می دهند.

اگرچه پیش بینی اینكه این گروه ها به آسانی بتوانند در كشورهای آسیای میانه فعال شوند اكنون آسان به نظر نمی رسد، اما جدیت مسئاله را می توان از برخی از تصمیمات اعضای عضو پیمان همكاری شانگهای بدست آورد. تا كنون برخی از اعضای سازمان همكاری های شانگهای از اهمیت مسئاله امنیت در افغانستان سخن گفته اند و مدعی شده اند كه این سازمان علاقه ای خاصی برای سهم گیری در تامین امنیت افغانستان دارد. این مسئاله به وضاحت نشان می دهد كه سازمان شانگهای و كشورهای عضو این سازمان نیز نگرانی بسیار جدی در خصوص اوضاع امنیتی منطقه ای دارند.

از همین رو می توان تاكید كرد كه كشورهای منطقه بخصوص دو كشور ایران و افغانستان بایستی در تلاش مشترك حمایت های لازم را از دولت كنونی پاكستان به عمل بیاورند و در اجلاس بعدی سران سه كشور افغانستان، پاكستان و ایران كه قرار است چند ماه بعد در اسلام آباد دایر گردد، با اعلام حمایت سیاسی از ادامه سیاست فعلی دولت پاكستان در برابر گروه های مخالف این دولت ، اردوی این كشور را نیز تشویق كنند كه این روند را در دیگر نقاط پاكستان و بویژه در امتداد سرحدات شمالی این كشور گسترش داده تضمین جدی تری را در كنترول شرایط امنیت منطقه ای ایجاد كند.