فایض

اگر انکار ها و باز اعترافات شخصیات مهم پاکستان به ارتباط سیاستهای خارجی آنکشور درنظر گرفته شود، معجون عجیبی از آن بدست می آید؛ ولی اینکه پاکستان در عمل یک نوع سیاست را در پیش گرفته است و در اظهارات خود سیاست دیگری را، خیلی سوال برانگیز است.

پاکستان از روز پیدایش از بطن نیم قارۀ هند در دشمنی هم با هند و هم با افغانستان قرار داشته است و روابط پاکستان با این دو کشور اوج و حضیض زیادی را شاهد بوده است. هند و پاکستان در سال های 1948، 1965 و 1971 با هم جنگیدند و در مجموع پاکستان درین جنگها خسارات زیادی را شاهد بوده است. اینکه پاکستان چرا چنین یک سیاست را پیشه نموده است، علت آن است که انگلیس بعد از خروج از نیم قارۀ هند (1947) پاکستان را بحیث جانشین خود و حامی منافع استعماری خود باقی گذاشته است، از همین جهت است که سیاست بخصوص خارجی پاکستان را همواره اردوی آن کشور تعیین نموده است، و نمایندگان استخبارات نظامی آن کشور ادارۀ وزرت خارجۀ پاکستان را در دست دارد.

هکذا اگر عمر پاکستان محاسبه شود، در بیشتر عمر آن جنرالان در اقتدار بوده اند و سیاسیون آن هم بیشتر تحت اثر اردو قرار دارد. هر گاه سیاستمداران در اقتدار سعی نموده اندد تا از مدار اردو خارج شوند شلاق ا ردو را خورده اند، ذوالفقار علی بوتو،محمد خان جونیجو، بی نظیر بوتو، نوازشریف (دوبار) همه این شلاقها را خورده اند.

وقتی در مورد سیاست خارجی پاکستان حرف زده میشود، باید توجه داشت که نقش محوری را جنرالان دارند، حتی بعداز تقاعد نیز ، چنانچه حمید گل تا هنوز هم بحیث ستراتیژیست سیاست خارجی پاکستان شناخته میشود.

با آنکه پاکستان با مداخلات بسیار علنی در امور کشور های همسایه از جمله افغانستان و هند، با دیده درایی کامل از مداخلات انکار میکند، ولی گاهی چنان هم میشود که شخصیات پاکستان آگاهانه و یا ناآگاهانه بر آنچه پاکستان عمل میکند،علناً اعتراف میکنند. ازین جمله یکی هم جنرال پرویز مشرف رئیس جمهور و دیکتاتور نظامی پیشین پاکستان است، موصوف اخیراً در یک سخنرانی در مرکز ادارۀ بین المللی صلح (کارنیجی اندومنت) کاملاً از نیت پاکستان در مورد افغانستان پرده برداشت، او به استخبارات نظامی پاکستان (آی اس آی)  حق داد تا در امور داخلی افغانستان مداخله کند، او به امریکا نیز هشدار داد که سعی نکند افغانستان و هند را بیش ازین نزدیک سازد. او افغانستان را از روز تأسیس پاکستان نسبت داشتن روابط با هندوستان و روسیه دشمن پاکستان خواند. مشرف در زمان زمامداری اش نیز همواره به ارتباط افغانستان خیلی وقیحانه چنین اظهاراتی نموده و خیلی بار سرحد اخلاق و تهذیب را هم عبور کرده است.

فرق بین آنعده رهبران پاکستان که مداخلات در امور افغانستان را انکار میکنند و جنرال مشرف، درین بیت حضرت حافظ خوب تمثیل می شود که میگوید:

میان ما و زاهد این قدر فرق است در ظاهر

که او درکوچه و من بر سر بازار میرقصم

سیاستمداران پاکستان آنچه را انکار می کنند جنرالان پاکستان که اکنون خود را در منطقه یک قوت قابل حساب بشمار میاورند علناً بر آن اعتراف میکنند.

در همین هفتۀ گذشته رحمان ملک وزیر داخلۀ و هکذا اطهر عباس سخنگوی اردوی پاکستان تربیت طالبان و تمویل و تسلیح آنان توسط آی اس آس را انکار ورزیدند، ولی جنرال مشرف پرده از روی آنها برداشت. هکذا جنرال حمید گل طالبان را حامی منافع پاکستان میداند.

بنظرمن بیشتر سیاستهای چند پهلوی امریکا باعث شده است که پاکستان بر خود حساب کند، وخود را در تعیین سیاستهای منطقوی صاحب نقش بداند، بناءً اولاً باید امریکا ازین سیاستهای چند پهلو دست بردارد. ما اختلاف نظر بین نظامیان و سیاستمدارن امریکایی را نیز شاهد بوده ایم، چنانچه آخرین اظهارات امیر البحر مایک مولن به ارتباط روابط آی اس آی با طالبان، پاکستان را شدیداً تکان داد ولی رهبران دولتی و وزارت خارجۀ به تشفی پاکستان پرداختند.