باب مصارف خانواده

 

قال الله تعالي: {وَعلَى الْمَوْلُودِ لَهُ رِزْقُهُنَّ وَكِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ} البقرة: ٢٣٣

و قال تعالی: { لِيُنفِقْ ذُو سَعَةٍ مِّن سَعَتِهِ وَمَن قُدِرَ عَلَيْهِ رِزْقُهُ فَلْيُنفِقْ مِمَّا آتَاهُ اللَّهُ لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلَّا مَا آتَاهَا} الطلاق: ٧

و قال تعالی: {وَمَا أَنفَقْتُم مِّن شَيْءٍ فَهُوَ يُخْلِفُهُ} سبأ: ٣٩

 

خداوند می فرمايد: و بر پدر نفقه و پوشاک اين زنان شيرده است بوجهی پسنديده. بقره: 233

و ميفرمايد: بايد صاحب وسعت از وسعت خود خرج کند و آنکه تنگ کرده شد بر او رزقش بايد از آنچه خدا عطايش کرده خرج کند و تکليف نمی کند خدا هيچکس را مگر حسب آنچه داده است. طلاق: 7

و هم می فرمايد: و هر چه خرج کنيد از هر جنس خدا عوضش را می دهد. سباء: 39

 

989- وعن أبي هريرة رضي اللَّه عنه قال: قال رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: «دِينَارٌ أَنْفَقْتَهُ في سبيلِ اللَّه، وَدِينَارٌ أَنْفَقتَهُ في رقَبَةٍ ، ودِينَارٌ تصدَّقْتَ بِهِ عَلَى مِسْكِينٍ، وَدِينَارٌ أَنْفقْتَهُ علَى أَهْلِك، أَعْظمُهَا أَجْراً الَّذي أَنْفَقْتَهُ علَى أَهْلِكَ » رواه مسلم.

 

289- از ابو هريره رضی الله عنه روايت است که:

رسول الله صلی الله عليه وسلم  فرمود: ديناری است که در راه خدا صرف می کنی، و ديناری است که در آزادی بنده ای صرف می کنی، و ديناری است که بر مسکين صرف می کنی و ديناری است که به خانواده ات صرف می کنی، ثواب آنکه بر خانواده ات صرف می کنی فزونتر است.

 

290- وعن أبي عبدِ اللَّهِ وَيُقَالُ له: أبي عبدِ الرَّحمن ثَوْبانَ بْن بُجْدُدَ مَوْلَى رسولِ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال: قال رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « أَفْضَلُ دِينَارٍ يُنْفِقُهُ الرَّجُلُ دِينَارٌ يُنْفِقُهُ عَلَى عِيالِه، وَدِينَارٌ يُنْفِقُهُ عَلَى دابَّتِهِ في سبيلِ اللَّه، ودِينَارٌ يُنْفِقُهُ علَى أَصْحابه في سبِيلِ اللَّهِ » رواه مسلم.

 

290- از عبد الله که برايش ابو عبد الرحمن هم گفته می شود، ثوبان بن بُجدُد آزاد شدهء رسول الله صلی الله عليه وسلم  روايت است که:

رسول الله صلی الله عليه وسلم  فرمود: بهترين ديناری که مرد به مصرف می رساند، ديناريست که برای خانواده اش صرف می کند، و ديناری است که بر ستورش در راه خدا صرف می کند، و ديناريست که بر يارانش در راه خدا صرف می کند.

 

291- وعن أُمِّ سلَمَةَ رضي اللَّهُ عنها قَالَت: قلتُ يا رسولَ اللَّه، هَلْ لي أَجْرٌ في بني أبي سلَمةَ أَنْ أُنْفِقَ علَيْهِم، وَلَسْتُ بتَارِكَتِهمْ هَكَذَا وهَكَذَا، إِنَّما هُمْ بنِي؟ فقال: « نَعَمْ لَكِ أَجْرُ ما أَنْفَقْتِ علَيهِم » متفقٌ عليه.

 

291- از ام سلمه رضی الله عنها روايت شده:

گفتم: يا رسول الله صلی الله عليه وسلم  آيا در مصارفی که بر فرزندان ابوسلمه می کنم، اجر داده می شوم؟ نمی گذارم تا براست و چپ برای بدست آوردن قوت شان بگردند، آنان فرزندان من اند.

فرمود: بلی برای تو مزد آنچه که به آنها خرج می کنی داده می شود.

 

292- وعن سعد بن أبي وقَّاص رضي اللَّه عنه في حدِيثِهِ الطَّويلِ الذِي قَدَّمْناهُ في أَوَّل الْكِتَابِ في بَابِ النِّيَّةِ أَنَّ رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال له: « وَإِنَّكَ لَنْ تُنْفِقَ نَفَقَةً تَبْتَغِي بِهَا وَجهَ اللَّه إلاَّ أُجِرْتَ بها حَتَّى ما تَجْعلُ في في امرأَتِكَ » متفقٌ عليه.

 

292- از سعد بن ابی وقاص رضی الله عنه در حديث درازی که در اول کتاب در باب نيت ذکر کرديم آمده که:

رسول الله صلی الله عليه وسلم  برايش فرمود: آنچه تو مصرف می کنی، برای دريافتن رضای او تعالی برايت اجر داده می شود، حتی آنچه را که در دهن همسرت می گذاری.

 

293- وعن أبي مَسْعُودٍ الْبَدرِيِّ رضي اللَّه عنه، عن النبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال: «إِذَا أَنْفَقَ الرَّجُلُ على أَهْلِهِ نفقَةً يحتَسبُها فَهِي لَهُ صدقَةٌ » متفقٌ عليه.

 

293- از ابو مسعود بدری رضی الله عنه روايت است که:

پيامبر صلی الله عليه وسلم فرمود: هرگاه مردی برای دريافت رضای خداوند به خانواده اش مصرف نمايد، برايش صدقه بحساب می آيد.

 

294- وعن عبدِ اللَّهِ بنِ عمرو بنِ العاص رضي اللَّه عنهما قال: قال رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال: « كَفي بِالمرْءِ إِثْماً أَنْ يُضَيِّعَ مَنْ يقُوتُ » حديثٌ صحيحٌ رواه أَبو داود وغيره.

 ورواه مسلم في صحيحه بمعنَاهُ قال: « كَفي بِالمرْءِ إِثْماً أَنْ يَحْبِسَ عَمَّنْ يملِكُ قُوتَهُ » .

 

294- از عبد الله بن عمرو بن عاص رضی الله عنهما روايت است که:

رسول الله صلی الله عليه وسلم  فرمود: کافيست برای شخص اين گناه که ضايع گذارد، آنکه را که سرپرستی اش بعهدهء اوست.

و مسلم به همين معنی روايت کرده و گفت: کافيست برای شخص اين گناه که باز دارد نفقهء کسی را که بر دوش اوست.

 

295- وعن أبي هريرةَ رضي اللَّهُ عنه أَن النبيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال: « مَا مِنْ يوْمٍ يُصْبِحُ الْعِبَادُ فِيهِ إِلاَّ ملَكَانِ يَنْزلان، فَيقولُ أَحدُهُما: اللَّهُمَّ أَعْطِ مُنْفِقاً خَلفا، ويَقولُ الآخَر: اللَّهُمَّ أَعْطِ مُمْسِكاً تَلَفاً » متفقٌ عليه.

 

295- از ابو هريره رضی الله عنه روايت است که:

رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمود: هر روزی که بندگان خدا صبح می کنند، دو فرشته فرو آيند، يکی از آنها می گويد: خدايا برای مصرف کننده عوض ده، و ديگری می گويد: خدايا مال ممسک و بخيل را تلف کن.

 

296- وعنه عن النبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال: « الْيَدُ الْعُلْيا خَيْرٌ مِنَ الْيدِ السُّفْلَى وابْدَأْ بمن تَعُول، وَخَيْرُ الصَّدَقَةِ مَا كَانَ عَنْ ظَهْرِ غِنَى ، ومَنْ يَسْتَعِفف، يُعِفَّهُ اللَّه، ومَنْ يَسْتَغْنِ يُغْنِه اللَّهُ » رواه البخاري.

 

296- و هم از ابو هريره رضی الله عنه روايت است که:

پيامبر صلی الله عليه وسلم فرمود: دست بالا بهتر است از دست پائين و آغاز کن به کسی که نفقه اش بدوش تو است، و بهترين صدقه آنست که از روی ثروت و غناء باشد، آنکه عفت بجويد، خدا او را عفيف نگه می دارد، و کسی که استغناء کند، خداوند او را غنی می سازد.